รายละเอียด
ชื่อวิทยาศาสตร์ของสมุนไพรมะตูม : Aegle marmelos (L.) Corr.
ชื่อวงศ์ของสมุนไพรมะตูม : Rutaceae
ชื่ออื่นของสมุนไพรมะตูม : มะปิน มะตูมบ้าน กะทันตาเถร ตูม(ใต้) บักตูม ตุ่มตัง มะปีส่า บัวตูม หมากตูม พะเนิว
ลักษณะภายนอกของของสมุนไพรมะตูม :
ผลรูปไข่ หรือรูปกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 8-10 ซม. ยาว 12-18 ซม. เปลือกหนา แข็งมาก สีเขียวอมน้ำตาล ผิวเปลือกเรียบ เมื่อยังดิบเปลือกสีเขียวแต่เมื่อสุกมีสีเหลืองอมน้ำตาล ภายในผลมีเนื้อหนาสีเหลืองส้ม และมีน้ำเหนียวๆอยู่รอบเมล็ด มีเมล็ดจำนวนมากฝังอยู่ในเนื้อ ผลแก่มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลอ่อนรสฝาดร้อนปร่าขื่น ผลแก่ที่ยังไม่สุก รสฝาดหวาน
สรรพคุณของสมุนไพรมะตูม :
- สามารถนำมาใช้ทำเป็นเครื่องดื่มได้ด้วยการนำไปผสมกับมะขาม
- เมื่อกรองได้น้ำและนำมาเติมน้ำตาลจะได้เครื่องดื่มที่มีรสชาติคล้ายกับ “มะนาว”
- ผลสุกสามารถนำมาใช้เป็นยาระบายได้
- ช่วยรักษาอาการท้องร่วง ท้องเดิน โรคลำไส้
- ใช้รักษาอาการท้องผูกเรื้อรังได้
- ใช้แก้หวัด
- แก้อาการไข้จับสั่น
- แก้ลม แก้มูกเลือด
- ช่วยรักษาอาการหลอดลมอักเสบ
- ลดความดันโลหิตสูง
ผลมะตูมยังมีสรรพคุณพิเศษอีกอย่างหนึ่ง สำหรับผู้ที่ต้องการปฏิบัติธรรม มุ่งแสวงหาทางพ้นทุกข์ นั่นก็คือมีฤทธิ์ลดความกำหนัด คลายกังวล และช่วยให้สมาธิดีขึ้น จึงนิยมใช้เป็นน้ำปานะถวายพระสงฆ์นั่นเอง
การดื่มน้ำมะตูมเป็นประจำจะช่วยลดความต้องการทางเพศ ให้น้อยลง ลดความกระวนกระวายของจิตใจและไม่มีผลข้างเคียงใดๆ หากหยุดดื่มก็ไม่มีผลกระทบใดๆ
ตำรายาไทยมีการใช้ ผลมะตูมใน”พิกัดตรีผลสมุฎฐาน” คือการจำกัดจำนวนตัวยาที่มีผลเป็นที่ตั้ง 3 อย่าง มีผลมะตูม ผลยอ ผลผักชีลา สรรพคุณแก้สมุฎฐานแห่งตรีโทษ ขับลมต่างๆ แก้โรคไตพิการ
ในประเทศอินเดีย : ใช้สมุนไพรมะตูมเป็นยาแก้ท้องเสีย และโรคที่เกี่ยวกับลำไส้